5 Aralık 2022
Oyuncak ya da nesnelerin işlevine göre oynanmasından ayrı olarak, nesneye bir işlev veya özellik verilerek o nesne ya da oyuncağın sembolik olarak yani –mış gibi kullanılmasıdır. Örneğin; çocuk bir yastığı bebekmiş gibi, ya da bir sopayı atmış gibi kullanılabilir.
Sembolik oyun okul öncesi yıllarda çok yoğun görülür. Sembolik oyun sürecine baktığımızda 2-6 yaş döneminde çocukların daha çok çevresindeki nesne ya da oyuncaklarla oynadığını, 3 yaştan sonra sembolik oyunların çeşitlendiğini görürüz. Örneğin; arabayı telefon, tabağı direksiyon gibi kullandığını görürüz. Yaş ilerledikçe nesne veya oyuncak kullanmaya gerek kalmadan sembolik oyunlarını sürdürmeye başlayabilirler.
(2-4) Yaş: Çocuk çevresindeki olay ve kişileri kontrol eder. Bazen anne, baba rolüne girerek onların davranışlarını taklit eder.
(4-6) Yaş: Çocuk gerçek ve hayal arasındaki farkı henüz net ayırt edemediğinden çoğu kez hayal ettiklerinin gerçek olduklarına inanır. Bu yüzden bu dönemde çocuklarınıza “uyumazsan, yemeğini yemezsen öcüler gelecek gibi” ifadeler kullanmamalısınız.
(6-8) Yaş: Sembolik oyunun en önemli olduğu aşamadır. Oyun bu dönemde daha anlamlı bir hal alır. Çocuk oyunda gerçek hayatın ayrıntılarına da yer verir. Bu dönemde iş birlikçi oyuna da geçildiği için sosyalleşme önem kazanır. Bu yaşlardan önce çocuk benmerkezci yapıya sahip olduğundan sınırlı kalan oyunları, bu dönemde benmerkezci yapıyı terk etmeye başladıkları için oyunları genişlemeye başlar.
ÇOCUĞUMUN SEMBOLİK OYUN OYNAYIP OYNAMADIĞINI NASIL ANLARIM?
- Çocuk çevresinde veya o an ortamda bulunan nesneleri kullanabiliyor mu?
- Çocuğun kullandığı gerçek nesneler hangileri?
- Çocuk bu nesneleri nasıl kullanıyor?
- Çocuk bu nesneler ile basit oyunlar oynuyor mu?
- Çocuk bu nesneleri başka nesneler yerine koyup oynuyor mu?
- Çocuk oyun oynarken başka kişi ve olayların rollerine giriyor mu?
- Oyunlarında kelime kullanıyor mu?
OTİZMLİ ÇOCUKLAR VE SEMBOLİK OYUN
Otizmli çocuklarda sembolik oyuna geçişte zorluk gözlemlenebilmektedir. Bunun nedeni;
- Karşılıklı ilişki ihtiyacının farkında olmaması
- Başkalarının eylemlerinin farkında olmaması
- Hayal gücünü kullanmadaki sınırlılıklar olarak açıklanabilmektedir.
Çocukların sembolik oyun aşamalarına geçebilmeleri için duyusal gelişimlerinin ilerlemesi gerekmektedir. Bununla birlikte taklit becerilerini geliştirir. Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklarda sembolik oyun gözlemleme yoluyla ve taklit etme yoluyla öğrendiğinden dolayı sembolik oyuna geçişte bu becerilerin kazanılmış olması ve destekleniyor olması önemlidir. Bu yüzden otizmli çocuklarda deneme yanılma yoluyla öğrenebildiği oyunlarda ( Lego-yapboz-puzzle) gibi daha iyi performans gösterirken, sembolik oyunlarda zorlanabilirler.
