7 Aralık 2022
Çocukta ilk 3 yaş ile başlayan ve hayat boyu devam eden, sözel ya sözel olmayan şekilde kişilerin çevresi ile uygun ilişkiler kuramaması olarak ifade edilmektedir. Bu durum bir gelişim bozukluğudur ve bir hastalık olarak ifade etmek de doğru değildir. Yapılacak olan basit testler ile tanı konulmakla birlikte bu tür vakaların uygun rehabilitasyon teknikleri kullanılarak hayata kazandırılması sağlanmaktadır. Nedeni tam olarak bilinmiyor olsa da Otizm genelde genetik faktörlerden ortaya çıkar. Erkeklerde daha sık görülmekle birlikte otizmli bireylerde %70 oranında zeka geriliği bulunmaktadır. Ayrıca %10 üzerinde üstün zeka da görülebilmektedir. Dikkatte eksiklik, duygu durum bozukluğu, epilepsi, hiperaktivite bozukluğu gibi pek çok durumla birlikte ortaya çıkabilmektedir.
Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otizm tanısı konulabilmesi için aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçının gözlemlenmesi gerekir.
Sosyal etkileşimde yetersizliklerin olması, yaşıtları ile ilgilenmeme, oyun oynamama, duygusal tepkiler göstermeme, sürdürmede zorluk ve etkileşim kuramama, göz teması kuramama
İletişimde bozukluk olması, aynı kelimelerin sürekli olarak tekrar edilmesi, konuşan çocuklar ile iletişim kurma çabasının olmaması
Hayali ve sembolik oyunları oynamaktan kaçınma, tekrarlayan basit aktiviteler göstermesi, nesnelerin parçalarına karşı aşırı derecede takıntı gösterme, rutin hareketleri tekrar etme, aşırı tepki gösterme ya da duygusal olarak uyarılma sağlanamaması
Otizmli çocuklarda aşağıdaki belirtiler de sıklıkla görülür;
- Normal öğrenme tekniklerine karşı duyarsız davranma
- Acıya karşı duyarsız olma
- Esprileri anlayamama
- Tehlikeye karşı duyarsızlık
- Kendilerine ve eşyalara zarar verme
- İnatçı ve hırçın olma
- Sıklıkla yeme bozukluğu
- Sürekli olarak aynı oyunları oynama
- Objelere aşırı bağlılık
- Bir cismi takıntı yapma
- Konuşma şekilleri ve ses tonlarında tekdüzelik
- Uygun olmayan cümleler ile konuşma
- Konuşmanın iletişim aracı olarak görülmemesi
- Kısıtlı ya da hiç olmayan göz teması
- Sarılma ve öpme gibi fiziksel temaslardan hoşlanmama
- Konuşmada gecikme
- Çevrelerine karşı ilgisizlik
- Hep aynı kelimelerin tekrar edilmesi
- Kendilerini yaşıtlarından izole etme
Otizm Tedavisi, Otizimli Bireylerde Kullanılan Terapi ve Yöntemler
Otizm tedavisinde erken teşhis oldukça önemlidir. Bireylerin sosyal ve bireysel yeteneklerinin geliştirilmesi üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Davranışsal ve özel olarak yapılacak olan eğitim yöntemleriyle bu durumun önüne geçilebilmektedir. Aynı zamanda ailenin de eğitim programına destek olması önemlidir. Motor yeteneklerinin ve konuşma becerilerinin artırılmasına yönelik olarak uygulanan terapiler (ergoterapi) sonucunda istenilen hedefe erişilebilir. İlaçlar, dikkat eksikliği, obsesif kompulsif bozukluk gibi pek çok durum Otizm ile eş zamanlı olarak da görülebilmektedir. Bununla beraber Otizmli çocukların dil ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi için dil ve konuşma terapisi, oyun terapisi gibi terapi yöntemleri ile de destek eğitim verilmektedir.
Yetişkinlerde Otizm
Erken tanı konulduğu ve yeterli düzeyde tedavi edildiği durumlarda yetişkin otizmlilerin çalışma ve kendi kendilerine yaşama gibi becerilere sahip olabileceği görülmektedir. Konuşamayan veya zeka geriliği yaşayanların ise eğitime ve desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Üstün zekalı olan Otizm vakalarında ise müzik aleti çalma, resim yapma gibi özel beceriler konusunda başarı görülmektedir. Zekada ilerilik ya da gerilik durumlarının her ikisinde de sosyal becerilerin sınırlı olduğu görülmektedir.
Otizmde Tedavi Seçenekleri
- Davranış ve iletişim terapileri
- Eğitim terapileri
- Aile terapileri
- İlaçlar
Yaşam boyunca süregelen ve temel semptomların iyileştirilmesi amacı ile kesin olarak kullanılan bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Otizmli bireylerin sosyal ve bireysel becerilerini geliştirilmesi amacı ile çalışmalar yapılabilir ve eğitimler verilebilir. Her bireyde bu durum farklı bulgu ve davranış şekillerine yol açabilmektedir. Bu sebeple kişiye özel tedavi yöntemleri ilkesi benimsenmektedir. Tedaviye özel eğitim programları da eşlik edebilir. Davranış ve sosyal açıdan alınacak olan eğitimler ve terapiler ile bireylerin daha dışa dönük hale geldiği gözlenmektedir. Sosyal beceriler güçlendiği gibi aynı zamanda konuşma becerileri ile bireylerin sosyal hayatta birey olarak var olabilmesi sağlanmaktadır.
