7 Aralık 2022
Disleksi (Özgül Öğrenme Güçlüğü)
Disleksi, diskalkuli, disgrafi ve dispraksi özel öğrenme güçlüğünün alt dallarından biridir. Disleksi nörofizyolojik temelli okuma / yazmadaki güçlük olarak adlandırılmaktadır. Diskalkuli matematik, disgrafi yazı, dispraksi, motor becerilerde görülen gelişimsel bir öğrenme güçlüğüdür.
Dislektik çocuklar zeka ile ilgili bir problem yaşamazlar. Yani disleksi bir hastalık değil nörofizyolojik bir durumdur.
Beyinde bir okuma bölümü yoktur. Ancak beyin kelimeleri ses ses görmektedir. Beynin sağ tarafında bu sesler birleştirilerek beynin ön kısmına iletilir. Burada bir bütün olarak algılanan kelime sol beyine aktarılır ve anlamlı bir bütün halinde okunması sağlanır. Okuma eş zamanlı bilişsel süreçleri içerir. Dislektik çocuklar doğru göremediğinden ve harfleri birleştirmede eş zamanlı bir süreç gerçekleştiremediğinden dolayı okuma ve öğrenme problemleri yaşarlar.
Dislektik olan bireyler normal ve normal üstü zekaya sahip kişilerdir. Nörobilimciler bunun doğuştan geldiğine inanırlar.
Çocuklarda görüldüğü gibi yetişkinlerde de görülebilir. Bir hastalık değildir, öğrenme problemidir ve müdahalelerle önüne geçilebilir.
Disleksinin ilk belirtileri çoğu zaman 1 ile 2 yaş arasında ortaya çıksa da son yapılan araştırmalar sonucunda tam bir müdahale için 4 ile 5 yaşlarında başlanması gerekmektedir. Ancak bu tanılama süreci için erkendir.
Disleksi İçin Kime Gidilir?
Disleksinin bulunup bulunmadığını anlayabilmek için mutlaka uzman doktorlara başvurulması gerekir. Bunun için çocuk psikiyatri bölümüne gidilmesi tavsiye edilir.
Eğer, yetişkin bir bireyde mevcut ise (bu durum genelde yürütücü işlevlerdeki bozukluktan dolayı karşılaşılan bir problemdir) yine psikiyatri bölümüne gidilmesinde fayda vardır.
Disleksi; görsel, travmatik, birinci ve ikinci disleksi olmak üzere toplamda 4 farklı başlık altında incelenir.
Disleksinin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Herhangi bir şüphe durumunda peşine düşmekte fayda vardır.
Disleksi Hangi Testle Anlaşılır?
Disleksi teşhisi konurken yapılan birtakım testler vardır.
WISC – R; genel bir zeka testidir. Bu testi tamamlarken 6 sözel ve 6 performans testi yapılır. Bu test sonuçlarında ortaya çıkan puana göre teşhis konulur. Bu testler şöyledir;
- Sözel alt testler; Kelime dağarcığı ve sayı dizisi gibi işlemleri içerir.
- Performans alt testler; Parça birleştirme ya da resim tamamlama gibi işlemleri içerir.
- Kazanılmış bilgi kategorisi; Bilgiyi kazanıp kullanma yeteneğinin testi.
- Mekansal yetenek kategorisi; Çok boyutlu mekanlarda nesneleri ayırt etme kabiliyetlerin testi.
- Kavramsal yetenek kategorisi; Yargılama ve benzerlikleri ayırt etme.
- Sıraya koyma yeteneği kategorisi; Hafızada kayıt altına alınan görsellerin ve seslerin arka arkaya sıralama becerisi.
Özgül Öğrenme Güçlüğüne Nasıl Müdahale Edilir?
Disleksi yani özgül öğrenme güçlüğünün kesin bir çözümü yoktur. Ancak birtakım terapi ve özel eğitimler sonucunda bu durumla baş edebilme, toplum içerisinde kendini ifade edebilme ve güçlü tarafını keşfedip o alana doğru yönelmesi konusunda destekler verilir. Böylece çocukların hem akademik hem sosyal anlamda iyi bir birey olma yolunda ilerlemesi sağlanır.
Disleksi ile beraber çocuğumuzda dikkat problemleri ve hiperaktive gibi durular varsa psikiyatri desteği alınması tavsiye edilir.
Tedavi, doğru bir şekilde uygulandığı zaman dikkat problemi ortadan kalkabilir. Bu sayede kişiler hem sosyal hayatlarına hem de akademik hayatlarına rahatlıkla devam edebilirler.
