7 Aralık 2022

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE DİSLEKSİ

Disleksi ve özel öğrenme güçlüğü aslında aynı şeydir. Rapor özel öğrenme güçlüğü olarak verilmektedir. Literatürde çok fazla bilindiğinden dolayı disleksi okuma yazma alanında ki güçlük olarak tanımlanmaktadır.

Normal ve normal üstü zekaya sahip olmasına rağmen kişilerin; okuma, yazma, matematik, dil ve kaba motor becerilerinde yaşıtlarına uygun gelişim gösterememe ile kendini göstermektedir. Bu açıdan belirli bir öğrenme bozukluğudur. Disleksili olan birey konuşma seslerini tanıyabilir. Ancak fonolojik ilişkiyi çözümlemekte ve öğrenmekte zorluk çeker. Genellikle bir okuma güçlüğü olarak görülen disleksi üzerine yapılan araştırmalar da; sürdürülebilir dikkat ve belleği de etkilediği görülmüştür. Bunun yanı sıra beynin, dili işleyen bölgelerini de etkilemektedir. Disleksili bireylerin çoğu, okullarda verilen kaynaştırma ve bireyselleştirilmiş özel eğitim programı dahilinde akademik becerilerinde ilerleme kaydederler.

Disleksi genellikle bir akıcı okuma, okuduğunu anlama güçlüğü olarak bilinir. Bunun nedeni, disleksi tanısının en sık ilkokulda ortaya çıkmasıdır. Aslında, birçok ebeveyn bir sorun olduğunu okul çağına kadar fark etmez. Günümüzde belirtilerin erken fark edilmesi ile erken müdahale programlarının uygulanması sonucu çocuklarda akademik döneme gelmeden birçok kazanım desteklenmektedir.

ERKEN DÖNEM DİSLEKSİ BELİRTİLERİ;

  • Sözcükleri yanlış sesletmek
  • Dil edinimi sırasında telaffuz sorunları. Birbirine yakın frekansta ki sesleri yanlış sesletmek
  • Dil gelişiminde gecikme
  • Yetersiz sözcük dağarcığı
  • İfade edici dil becerilerinin gelişimde sohbet başlatma ve sürdürme alanlarında sınırlılık
  • Sıra takibi gerektiren bilgileri öğrenmede sıkıntı. ( haftanın günleri, sayılar, alfabe… )
  • Alıcı dil becerilerinde, söylenen karmaşık cümleleri anlama ve yorumlamada zorlanma
  • Ardı ardına verilen yönergeleri yerine getirirken sıra takibini yapamama.
  • Uzun sözcükleri doğru sesletememek
  • Yönelim becerilerinin gelişimde zorluk. ( sağ-sol , yukarı- aşağı )
  • Yeni sözcük öğrenirken zorlanmak
  • Sözcükleri yanlış hecelemek
  • Rakamları ya da harfleri yanlış yerleştirmek
  • Görsel – işitsel algı becerilerinde sınırlılık
  • Görsel-işitsel dikkat gerektiren etkinliklerde zorlanma
  • Zaman kavramını algılamakta zorluk ( sabah, öğlen, akşam, dün, bugün, yarın )
  • Kavram gelişimde sınırlılık.. ( renkler, şekiller, rakamlar… )

Disleksi tedavisi diye bilinen bir tedavi yöntemi yoktur. Disleksi zaten bir hastalık ya da yetersizlik durumu değildir. Erken dönemde fark edilmesi, değerlendirmesi ile bireyin özel ihtiyaçlarının belirlenmesi ve uygun strateji ve eğitim programları ile akademik ilerleme gerçekleşebilmektedir.

Disleksi Çeşitleri

Disleksi; akıcı okuma ve okuduğunu anlamada ki zorluklar ile kendini gösteren bir öğrenme güçlüğü olmasına rağmen kendi içinde de sınıflandırılmaktadır.

  • Gelişimsel Disleksi
  • Sonradan Edinilmiş Disleksi
  • Yüzeysel Disleksi
  • Fonolojik Disleksi
  • İşitsel Disleksi
  • Görsel Disleksi

Disleksi Genetik Mi?

Disleksi genetik mi sorusu birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Disleksili kişilerin aileleri incelendiğinde yüksek oranda disleksi tespit edilmektedir. Bu nedenle disleksinin genetik olduğuna inanılmaktadır. Aile bireyleri arasında disleksi olan çocuklarda görülme sıklığı normalden fazladır. Ayrıca araştırmalar, disleksili çocukların kardeşlerinin yaklaşık %40’ının okuma sorunları olduğunu göstermiştir. Ancak, genetik ve disleksi arasındaki bağlantı henüz tam olarak anlaşılamamıştır.