5 Aralık 2022
Özel öğrenme güçlüğü; özellikle çocukluk çağında belirtileri görülmeye başlanan ve ilerleyen dönemler de bir veya birden fazla akademik beceri alanında gözlenen işlevsel bozukluklardır. Okuma, anlama ve dil kullanımında, yazma, dinleme, düşünme, konuşma veya matematiksel düşünme ve işlemsel beceri alanlarında düşük başarı gösteren ve bu alanlarda güçlüklere sahip olan öğrencilerdir. (DSM-V).
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Hizmet Yönetmeliği’ne göre özel öğrenme güçlüğü olan bireyler; dili yazılı ya da sözlü anlamak ve kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde veya birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğü nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey olarak tanımlanmaktadır (MEB, 2006; s. 3).
Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabında (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) belirtildiği üzere temel akademik becerilerin yanı sıra özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin temel sosyal ve iletişim becerileri alanlarında da güçlük
yaşadığı gözlenmektedir (DSM-V, 2013). Bununla birlikte, özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin, özellikle kaygı, duygu durum ve iletişim bozuklukları yaşadıkları bilinmektedir (Morrisson, 2016).
Özgül öğrenme güçlüğü 3 alt kategoride incelenmektedir.
Disleksi ( Okuma Bozukluğu)
Okuma, heceleme, konuşma, dinleme süreçlerinde karşımıza çıkan bir öğrenme güçlüğüdür. En yaygın belirtileri;
- Yavaş ya da yanlış okuma
- Okurken satır, kelime atlama
- Gecikmiş konuşma öyküsü
- Sesli okumada güçlük
- Hece değiştirme
- Kelime değiştirme
- Dil bilgisi kurallarını öğrenmede zorluk
- Semantik ve gramatik yapıları anlamada zorluk
- Fotoğrafik okumaya geçememe
- Okuduğunu anlamada zorluk
Disgrafi( Yazma Bozukluğu)
Fiziksel bir sorun olmadığı halde ses, hece, kelime, noktalama işaretleri, yazım kuralları ve gramer gibi alanlarda karşımıza çıkan yazma bozukluğudur. En yaygın belirtileri;
- Harfleri karıştırma( yer, yön)
- Noktalı noktasız harfleri karıştırma
- Ses veya heceleri ters yazma, atlama yapma, ekleme yapma
- Yazıların okunaksız ve karmaşık olması
- Satır aralarına sözcükleri yerleştirmede güçlük
- Noktalama işaretleri ve yazım kurallarını uygulamada güçlük
Diskalkuli ( Aritmetik – Matematik Güçlüğü)
Matematik becerilerinde karşımıza çıkan bir öğrenme güçlüğüdür. En yaygın belirtileri;
- 4 işlem alıştırmalarını parmak kullanmadan yapamama
- Problem çözme basamaklarını uygulamada zorlanma
- Dikkat eksikliğinden kaynaklanan işlem hataları
- Görsel ve mekânsal algıda zorlanma
- Sayıları tanımada zorluk
- Hesap, alışveriş yapmada zorluk
- Gün, hafta, ay gibi sıralama gerektiren kavramları algılamada zorluk
- Zamanı anlatma, yer yön bildiren ifadeleri kullanmada zorluk
- Matematiksel sembolleri algılamada zorluk ve sık sık unutma
- Günlük yaşam planlamada zorluk