7 Aralık 2022
Otizm ve uyaran eksikliği belirtileri birbirlerine benzediği için karıştırılabilmektedir. Ancak belirgin farkları mevcuttur. Sizler için bu yazımızda otizm ve uyaran eksikliği farkı ve bilmeniz gerekenleri derledik.
İlk olarak bu iki başlığın ayırımını yapabilmemiz gerekir. Bu sebeple kısaca otizmi ve uyaran eksikliğini açıklayalım;
Otizm Nedir?
Çocukluk döneminde başlayan ve ömür boy devam eden nöro-gelişimsel farklılıktır. Otizm kesinlikle bir hastalık değildir. Yalnızca gelişimsel farklılıktır. Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara erken teşhis konularak gelişimleri desteklenir. Özellikle teşhis konduktan itibaren en uygun eğitim programı uygulanmalıdır.
Otizm belirtilerini ise bu şekilde sıralayabiliriz:
- Fiziksel temaslardan kaçınırlar.
- Kendisiyle konuştuklarında veya seslendiklerinde tepki vermezler.
- Şaka, ima gibi söylemleri anlamazlar.
- Sürekli aynı cümleleri ve kelimeleri tekrarlarlar.
- Belirli takıntıları ve düzenleri vardır. Bu düzen bozulunca hırçınlaşabilirler.
- El çırpma, sallanma gibi bazı davranışları sürekli tekrarlarlar.
- Göz temasından kaçınırlar.
- Bir nesneye veya cisme aşırı ilgi duyarlar.
- Düzenli cümle kuramazlar, kelimeleri öğrenmede güçlük çekerler.
- Eşyalara sürekli takılma, düşürme gibi davranışları tekrarlarlar
- Sese ve ışığa karşı duyarlı olurlar ancak acı, ağrı, sıcaklık gibi durumlara karşı duyarsızlardır
- Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar. Konuşmamayı tercih ederler.
- Sosyal iletişim kurmaktan hoşlanmazlar. Akranlarıyla oynamak yerine kendi başlarına oynamayı tercih ederler.
- Oynarken bir oyuncağın bir parçasına takılırlar (arabanın tekerleği gibi)
Eğer çocuğunuz bu belirtileri gösteriyorsa kesinlikle otizm spektrum bozukluğu vardır demek yanlış olur. Bu sebeple kesinlikle profesyonel özel eğitim kurumları otizm testi uygulamalıdır. Otizm tanısını yalnızca alanında uzman hekimler koyabilir.
Uyaran Eksikliği Nedir?
Çocukların yaşına uygun yeterli gelişim düzeyini gösterememiş olması uyaran eksikliği olarak ifade edilir. Uyaran eksikliği olan çocuklar sosyal etkileşimde zorlanırlar ve içlerine kapanık olurlar. Tanıdıkları insanları mimiklerinden, kokularından veya seslerinden tanırlar.
Uyaran eksikliğinin diğer belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Konuşmada gecikirler veya problemler yaşarlar
- Özellikle yaşıtlarıyla iletişim kurmada zorlanırlar
- Gelişimsel gerilikler vardır
- Öfke problemi yaşarlar
- İşaret etme, parmakla gösterme gibi jest ve mimiklerde sorun yaşarlar
- Komutları gerçekleştiremezler
- Ekranlara ilgi duyarlar. Sürekli telefona bakma veya televizyon izleme eğitimleri vardır.
- Göz teması kurmaktan hoşlanmazlar. Yalnızca istedikleri zaman göz teması kurarlar.
- Cümleleri ve olayları anlama problemli yaşarlar. Çoğu zaman anlayamazlar.
Otizm ve Uyaran Eksikliği Farkı
Öncelikle otizm, çocuklara konan klinik bir tanıdır. Uyaran eksikliği ise bir nedendir, öyle bir tanı yoktur. Uyaran eksikliği nedeniyle ortaya çıktığı düşünülen bazı otizm tanıları vardır.
Otizmde çocukla iletişim esnasında iletişimden kopacak durumlar vardır. Uyaran eksikliğinde ise uyarıcı davranışlar amaçsız veya refleksif değildir. Otizmi olanlar çevreyle iletişim kurmayı tercih etmez. Zaman zaman hiç konuşmazlar. Uyaran eksikliğinde ise iletişim az da olsa mevcuttur.
Otizmi olan çocuk seslendiğinde tepki vermez, uyaran eksikliğinde ise tepki vardır.
Uyaran eksikliğinde öfke nöbetleri sıklıkla gerçekleşir. Otizmde ise acıya tepki yoktur. Otizmli çocuk duygularını göstermez ve belli etmez. Konuşurken tekdüze konuşurlar.
Otizm ve Uyaran Eksikliği Farkı Nedir? başlıklı yazımızdan memnun kaldıysanız özel eğitim ile ilgili diğer yazılarımızı inceleyebilirsiniz.